CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ SA SÚT TÂM THẦN

1. Can thiệp không dùng thuốc:

Can thiệp không dùng thuốc nên được cân nhắc trước khi bắt đầu một liệu trình sử dụng thuốc. Chiến lược bao gồm tiếp cận vào hành vi , sự kích thích, tâm trạng của người bệnh. Mỗi một kế hoạch chăm sóc nên được hướng đến sự cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.
Việc điều trị nên đến từ sự cố gắng của bản thân người bệnh, sự hỗ trợ và chăm sóc của người thân.

Sự nỗ lực tự đối phó của bệnh nhân

• Tìm hiểu càng nhiều càng tốt về mất trí nhớ, sa sút tâm thần và bệnh Alzheimer để giúp bản thân có sự chuẩn bị về mặt tâm lý
• Sống năng động, tập thể dục và tình nguyện tham gia vào các hoạt động dành cho những người sa sút tâm thần.
• Duy trì liên lạc và dành thời gian cho gia đình và bạn bè.
• Ghi chép lại các sự kiện hay thông tin gần đây đã tiếp nhận để có thể tra cứu lại khi cần.
• Điều trị trầm cảm: Tham gia các mảng nghệ thuật như hội họa, ca hát, văn thơ..
• Trao đổi và chia sẻ với chuyên gia hoặc người bạn tin tưởng để nhận sự hỗ trợ.
• Kiên nhẫn với chính mình. Nhận ra và củng cố những ưu điểm và khắc phục những nhược điểm của bản thân.

Sự giúp đỡ và hỗ trợ từ người thân

• Tìm hiểu càng nhiều càng tốt về bệnh SSTT
• Lắng nghe, củng cố niềm tin và sự an tâm cho người bệnh về chất lượng cuộc sống .
• Nhận ra những ưu, khuyết điểm từ đó khích lệ tinh thần cố gắng và sự tự tin cho người bệnh. Khuyến khích tính độc lập cho bệnh nhân và phải đảm bảo tính an toàn.
• Chăm sóc tình cảm và ân cần.
• Xây dựng kế hoạch chia sẻ hoạt động.
• Xin tư vấn từ các bác sĩ , nhân viên xã hội và chuyên gia tâm lý để có thêm hiểu biết về cách chăm sóc và hỗ trợ người bệnh.
• Tìm hiểu về các dịch vụ hỗ trỡ khác như: chăm sóc thay thế, chăm sóc ban ngày dành cho người lớn…

Vai trò của người người thầy thuốc là tham vấn và hỗ trợ:

• Xác định các yếu tố khởi phát
• Chiến lược tái định hướng
• Giảm nỗi đau đớn của bệnh nhân
• Giảm gánh nặng của người chăm sóc
• Làm chậm việc phải nhập viện, nhà dưỡng lão
• Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân
• Điều trị tình trạng kích động, bạo lực
• Điều trị mất ngủ
• Điều trị bằng ánh sáng (Light Therapy): nhằm lập lại nhịp ngày đêm một cách tự nhiên

2. Can thiệp dùng thuốc:

Các thuốc làm chậm tiến triển của bệnh

a. Thuốc ức chế acetylcholinesterase

Cơ chế làm tăng mức độ dẫn truyền hóa học các thông tin liên quan trí nhớ và khả năng phán xét, do đó cải thiện tốt nhất khả năng nhận thức trong bệnh Alzheimer.

Các thuốc trong nhóm này gồm: donepezil (Aricept), rivastigmin (Exelon) và galantamine (Reminyl).

Tác dụng phụ có thể gặp: buồn nôn, nôn, tiêu chảy

b. Memantine

Memantine ( Namenda) hoạt động bằng cách điều chỉnh hoạt động của glutamate. Glutamate là một chất hoas học có liên quan đến chức năng não như học tập và trí nhớ.

Tác dụng phụ có thể gặp: chóng mặt, có thể lú lẫn thoáng qua nhưng nhìn chung là memantine có ít tác dụng phụ hơn các thuốc kháng cholinesterase.

Trong thực hành lâm sàng, memantine được chỉ định cho các trường hợp giai đoạn từ trung bình đến nặng với liều khởi đầu là 5 mg/ngày, mỗi tuần điều chỉnh liều 5 mg/ngày cho đến khi đạt liều 10 mg, hai lần mỗi ngày.

• Ritalin Cân nhắc với các trường hợp thờ ơ, chán ăn
• Thuốc chống động kinh, chống trầm cảm, thuốc bình ổn khí sắc, chẹn beta, buspirone, trazodone.

3. Chiến lược về dinh dưỡng

• Vitamin E (chống gốc tự do) 2000 UI/ ngày.
• Bổ sung folate, vitamin B6, B12. Chuối, đậu lăng, rau bina, ngũ cốc ăn sáng bổ sung, cá hồi, thịt lợn, thịt gà, bánh mì, sữa và trứng là những nguồn vitamin B tốt.
• Beta-carotene –50 mg hàng ngày tác dụng bảo vệ chống suy giảm nhận thức.
• Omega - 3 là một loại axit béo không no thấy trong cá và các loại hạt giúp giảm nguy cơ bệnh tim, đột quỵ, chứng sa sút trí tuệ mất trí nhớ và suy giảm nhận thức, giúp giảm triệu chứng của trầm cảm
• Gingko (chống gốc tự do)
• Cerebrolysin
• Resveratrol (có trong rượu vang đỏ)

Tuy nhiên, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng thuốc. Mỗi người bệnh là một cá thể khác nhau. Hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân và bác sĩ sẽ là người giúp bạn chọn lựa thuốc điều trị cũng như theo dõi tình trạng bệnh trong suốt quá trình.