MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN KHIẾN NGƯỜI BỆNH CÓ Ý TƯỞNG VÀ HÀNH VI TỰ SÁT
Tự sát có thể có ở “người thường” do nhiều nguyên nhân như : quá thất vọng, quá đau khổ, quá chán nản, buồn rầu, cảm thấy cuộc đời không có lối thoát bị nghi ngờ oan uổng ở những người thiếu ý chí phấn đấu nhất là ở lứa tuổi thanh thiếu niên 16 – 26 tuổi.
Trong tâm thần học, tự sát thường hay gặp ở những người bệnh tâm thần trong các trạng thái sau đây:
- Trạng thái buồn rầu, chán nản, mất hy vọng trong Rối loạn trầm cảm hoặc trong Rối loạn lưỡng cực
- Trạng thái ảo giác, hoang tưởng trong bệnh tâm thần phân liệt. Người bệnh do bị ảo giác chi phối (thường là ảo thanh) với nội dung ra mệnh lệnh hay mạt sát , phê phán nghiêm khắc hoặc do hoang tưởng bị hại, bị tội chi phối làm cho bệnh nhân đau khổ quá mức dẫn đến hành vi tự sát.
- Có trường hợp, người bệnh lúc đầu dọa tự sát để nhằm thỏa mãn một yêu sách nào đó , rồi sau đấy do những người xung quanh không có phương pháp giải quyết thích đáng và kịp thời nên đi đến tự sát thật sự.
- Một số ít người rối loạn phân ly vì thích bị kịch hóa nên cũng có thể có hành vi tự sát.
Để đánh giá khả năng thực hiện tự sát, người ta có thể phân loại mức độ nặng nhẹ như sau:
- Ý tưởng về sự chết chóc: Những ý tưởng về sự chết chóc thường được người bệnh biểu lộ ra ngoài qua quá trình tiếp xúc giữa thầy thuốc và người bệnh. Người bệnh có một ý tưởng về sự chết chóc nào đó không rõ rệt, chán sống nhưng không hình dung mình sẽ chết ra sao.
- Ý tưởng tự sát: khi người bệnh đã có ý tưởng tự sát thì họ bắt đầu hình dung mình sẽ chết như thế nào.
- Mưu đồ tự sát: tiến thêm một bước nữa người bệnh đã suy nghĩ sâu hơn về cái chết của mình, suy nghĩ về phương tiện cũng như kế hoạch tự sát, có những hành vi để chuẩn bị cho việc tự sát như tích lũy thuốc rồi uống một lúc, cất dấu dây thừng, xé chăn bện làm dây thắt cổ, nhảy lầu, lao xuống sông, lao vào đầu xe ô tô, …. Người bệnh có thể dấu diếm ý tưởng tự sát, lừa dối nhân viên y tế và người nhà, giả vờ lành bệnh và tìm cách xuất viện để thực hiện ý đồ tự sát của mình.